Từ xưa đến nay, người dân Việt Nam luôn giữ gìn nét văn hóa truyền thống dân tộc. Những phong tục, tập quán, văn hóa tín ngưỡng tốt đẹp vẫn được lưu giữ kế thừa. Đó là tinh hoa, là tài sản vô giá mà cha ông bao đời nay đã hình thành và đúc kết. Thờ cúng là một nét đẹp văn hóa vô cùng thiêng liêng đối với người con đất Việt. Gắn liền với phong tục thờ cúng này là ban thờ. Dù lớn hay nhỏ thì đây là vật không thể thiếu trong hầu hết các gia đình. Hện nay xuất hiện rất nhiều mẫu thiết kế ban thờ bằng gỗ quý đẹp, vừa phù hợp với nhiều đối tượng vừa thể hiện sự thành kính của gia chủ.
Thờ cúng là một văn hóa quan trọng và thiêng liêng, chúng ta cần có những kiến thức cần thiết về ban thờ từ khâu lựa chọn cho đến lắp đặt, sử dụng. Bài viết này Blog Gỗ Quý xin gửi đến quý bạn đọc những thông tin cần thiết về ban thờ và tổng hợp các mẫu thiết kế ban thờ tự nhiên, đẹp nhất năm 2021.
Ban thờ là gì? Có ý nghĩa quan trọng ra sao trong gia đình?
Ban thờ là gì?
Ban thờ là nơi thờ cúng, thắp hương để tưởng nhớ tổ tiên, những người đã khuất trong nhà như: ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em,… Đôi khi ban thờ cũng được thờ ông thần tài, ông thổ địa. Tùy từng gia đình mà ban thờ sẽ có 1 chút khác nhau. Nhưng đều có điểm chung là được bày trí hương án, bài vị, các đồ thờ tự như: đỉnh đồng, chân nến, hạc, bát hương, bát đĩa, bình rượu, ấm chén,…
Ý nghĩa thiêng liêng của ban thờ
Ban thờ rất được coi trọng và mang ý nghĩa tâm linh thiêng liêng. Trong mỗi gia đình Việt dù giàu hay nghèo đều có ban thờ để thờ cúng. Đó là phong tục, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.Thờ cúng gắn liền với ban thờ, mang ý nghĩa là tưởng nhớ, bày tỏ lòng biết ơn. Bên cạnh đó cũng thể hiện lòng thành kính, hiếu thảo của con cháu trong nhà đối với ông bà tổ tiên. Thờ cúng cũng mong ông bà tổ tiên phù hộ cho con cháu khỏe mạnh, ăn nên làm ra.
Vào ngày lễ, tết, ngày giỗ, ngày mùng 1 và 15 âm lịch hàng tháng, các gia đình có tín ngưỡng thờ cúng đều soạn mâm cúng thắp hương cho ông bà tổ tiên. Mỗi khi trong nhà có con cháu đi xa hay trở về hoặc làm việc gì lớn như cưới xin, xây nhà,… cũng sẽ thắp hương để mong ông bà phù hộ độ trì. Đây được xem là nơi kết nối giữa những người còn sống và những người đã khuất trong nhà.
Tổng hợp các mẫu thiết kế ban thờ bằng gỗ quý đẹp nhất hiện nay
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại ban thờ đẹp mà giá thành thì phù hợp với nhiều đối tượng. Chúng ta sẽ lựa chọn những mẫu ban thờ ưng ý, phù hợp với ngôi nhà của bạn. Blog Gỗ Quý sẽ giới thiệu đến quý bạn đọc những mẫu thiết kế ban thờ gỗ quý đẹp tự nhiên ngay sau đây!
Mẫu thiết kế ban thờ gỗ phổ thông
Ban thờ gỗ phổ thông là sự lựa chọn hàng đầu của các gia đình. Chúng được đóng sẵn và bán rất nhiều. Bạn thường sẽ không phải chờ lâu như khi đặt làm ban thờ nhưng cũng phải lưu ý về những tiêu chuẩn chọn ban thờ gỗ đã kể trên. Hiện nay ban thờ gỗ phổ thông được làm bằng nhiều chất liệu gỗ, mẫu mã khá đơn giản và phổ biến, thường có họa tiết chữ Vạn, chữ Thọ,…
Mẫu thiết kế ban thờ gỗ treo tường
Bàn thờ treo tường thường được tìm mua bởi sự thuận tiện, giá thành phải chăng. Bàn thờ treo được dùng ở những nhà có diện tích khiêm tốn. Tuy không bày biện được nhiều đồ nhưng cũng có nhiều ưu điểm là để được nơi cao ráo, tôn nghiêm. Hơn nữa cũng tránh sự tò mò nghịch phá của trẻ em. Hiện nay có rất nhiều mẫu mã đẹp mà bạn có thể tham khảo.
Mẫu thiết kế ban thờ gỗ hiện đại
Mẫu thiết kế ban thờ gỗ hiện đại thường được đặt tại các chung cư hoặc căn hộ. Vì mẫu mã ban thờ phù hợp với kiểu thiết kế nhà hiện đại ngày nay. Thông thường, ban thờ chung cư có kích thước nhỏ, gọn và thiết kế đơn giản. Ban thờ chung cư thường có kèm theo bàn thờ phụ hoặc đôn, gụ đi kèm đặt bên dưới để thuận tiện sắp xếp đồ thờ cúng vào các dịp có giỗ, lễ,Tết,…
Mẫu thiết kế sập thờ gỗ
Để có thể đặt được nhiều đồ thờ trên cùng một mặt bằng, người ta đã làm những sập gỗ cao thấp không nhất định, tuỳ theo nơi đó có bệ xây hay không. Những chiếc sập thờ này được sơn son thếp vàng, được coi là vật dụng của thần. Song cũng mang ý nghĩa để cao, hợp với ý thức tôn sùng của người xưa.
Phong cách thiết kế cũng như trang trí nhà hiện nay có phần phóng khoáng hơn. Người ta thường chọn mua những loại sập thờ hiện đại, được cách tân đáng kể. Trên thị trường cũng có rất nhiều mẫu mã đa dạng, phong phú cho khách hàng lựa chọn.
Mẫu thiết kế tủ thờ gỗ
Tủ thờ là một dạng bàn thờ đứng với 4 chân tiếp đất vững chãi trên nền nhà. Ngoài thiết kế gần giống với bàn thờ đứng truyền thống, chúng còn có thêm một tủ chứa các vật dụng thường dùng cho việc thờ cúng. Với thiết kế như vậy nên ngoài việc có các chức năng như bàn thờ thì chúng còn thêm nhiều tiện ích hơn.
Các loại tủ thờ thời xưa thường có kiểu dáng khá cầu kỳ, có phần thô kệch và nặng nề. Trải qua nhiều cải tiến thì tủ thờ ngày nay hiện địa hơn và có thay đổi nhiều trong chi tiết. Chúng được ưa chuộng vì sự tiện lợi của tủ thờ. Tủ hiện đại mang vẻ đẹp tối giản mà vẫn toát lên được sự trang trọng, tôn kính của không gian thờ cúng tâm linh.
>> Có thể bạn quan tâm: Top 10 Mẫu Thiết Kế Cổng Nhà Gỗ Đẹp Và Sang Trọng Nhất
Mẫu thiết kế ban thờ nhị cấp
Ban thờ nhị cấp tức là ban thờ được thiết kế 2 tầng. Tầng trên có kích thước nhỏ hơn tầng dưới. Mục đích chính của ban thờ nhị cấp là thờ cúng ông bà tổ tiên theo phân cấp thứ bậc. Nếu gia đình có thờ Phật thì tượng Phật được đặt ở tầng trên cùng.
Đây cũng là sự lựa chọn tốt nếu như nhà bạn có diện tích nhỏ. Các mẫu thiết kế ban thờ nhị cấp năm 2021 mang nét hiện đại nhưng vẫn giữ nét chạm khắc hoa văn tinh tế, thể hiện nét trang nghiêm cho không gian thờ cúng.
Mẫu thiết kế ban thờ gỗ tam cấp, tứ cấp, ngũ cấp
Ban thờ tam cấp khá giống như mẫu thiết kế ban thờ gỗ nhị cấp. Nhưng chỉ khác là ban thờ gỗ tam cấp có 3 tầng. Bàn thờ 3 cấp thể hiện cho thứ bậc, tầng lớp trong một gia đình:
- Tầng trên cùng là tầng cao nhất với diện tích nhỏ nhất, dùng để đặt di ảnh hoặc bài vị của tầng lớp cao nhất như cụ, cụ tổ dòng họ. Ngoài ra nếu gia đình nào thờ Phật thì đặt tượng, ảnh trên tầng này
- Tầng hai là tàng có diện tích lớn hơn tầng trên một chút, đặt di ảnh của ông bà đã khuất
- Tầng dưới cùng có diện tích rộng nhất, là nơi bài trí bát hương, mâm cúng và những vật dụng thờ cúng khác
Mẫu ban thờ gỗ tam cấp được sử dụng cho những không gian rộng hơn. Đây cũng là loại ban thờ phổ biến và được ưa chuộng. Chúng thường được sử dụng cho những gia đình có con trai trưởng hay nhà thời xưa thờ cúng nhiều thế hệ.
Tương tự như các mẫu ban thờ gỗ nhị cấp, ban thờ gỗ tứ cấp có 4 tầng và ban thờ giỗ ngũ cấp có 5 tầng. Những mẫu ban thờ này thường được sử dụng cho nhà thờ họ hay trong chùa. Vì mục đích sử dụng của ban thờ này là thờ cúng nhiều thế hệ. Ban thờ tứ cấp, ngũ cấp có nhiều tầng và diện tích rộng thì mới có thể đáp ứng được.
Mẫu thiết kế ban thờ gỗ ô xa, chấp tải và án gian
Mẫu thiết kế ban thờ gỗ ô xa hay chấp tải là ban thờ được chạm khắc cầu kỳ, tỉ mỉ. Bàn thờ ô xa được dùng cho nhà thờ tổ, thờ họ. Thường thì ban thờ ô xa, chấp tải được sơn son thếp bạc, thếp vàng. Mẫu ban thờ gỗ này cũng thể hiện sự hoành tráng, sang trọng của không gian thờ cúng cùng với đủ bộ đồ thờ trong từ đường.
Án gian thờ hay còn gọi là hương án thờ là dạng ban thờ dùng trong không gian thờ gia tiên, nhà thờ, đình chùa. Án gian thờ được chạm khắc họa tiết cầu kỳ, sơn son thép vàng đẹp mắt. Mẫu thiết kế ban thờ gỗ này được làm theo lối chân quỳ, chân đứng với nhiều mẫu mã như mẫu án gian mai điểu, mẫu án gian chữ phúc, mẫu án gian tứ linh hóa,…
Những tiêu chuẩn khi chọn mẫu ban thờ gỗ trong nhà
Ban thờ là đồ vật linh thiêng, sử dụng lâu dài và có nhiều điều kiêng kị. Vì vậy, gia đình bạn cần phải hết sức cẩn trọng và cân nhắc để lựa chọn mẫu ban thờ.
1.Xác định nhu cầu
Bạn cần xác định nhu cầu sử dụng của gia đình mình và mức chi phí bạn bỏ ra là bao nhiêu. Đối với ban thờ gỗ nên chọn những loại gỗ bền, tự nhiên để đóng vì sử dụng lâu dài. Vì ban thờ là vật thiêng liêng nên nếu chọn loại không tốt mà hư hỏng thì cũng sẽ khó xử vì bán cũng không được mà vứt đi cũng kiêng kị.
Vậy nên cần xác định trước nhu cầu của nhà mình là gì để xem xét tiếp đến những tiêu chí sau cho phù hợp.
2. Chọn kích thước ban thờ gỗ
Việc lựa chọn mẫu bàn thờ đẹp và thường phải chuẩn phong thủy thì phải đảm bảo tiêu chuẩn kích thước kích thước cả về chiều rộng, chiều cao và chiều sâu. Nhưng ban thờ vẫn phải phù hợp với không gian thờ cúng, hài hòa với diện tích căn nhà để lựa chọn kích thước cho đúng tiêu chuẩn. Cách xác định kích thước ban thờ gỗ là theo tiêu chuẩn Lỗ Ban.
Đối với ban thờ gỗ treo tường:
- Chiều sâu 480mm tượng trưng cho hỷ sự và chiều rộng 880mm tượng trưng cho tiến bảo
- Chiều sâu 495mm và chiều rộng 950mm mang ý nghĩa cho sự thịnh vượng
- Chiều sâu 560mm và chiều rộng 950mm mang ý nghĩa tài vượng
- Chiều sâu 610mm là có ý nghĩa về tài lộc và chiều rộng 1070mm tượng trưng cho quý tử
Kích thước ban thờ, tủ thờ gỗ đặt trên nền:
- Nhà diện tích nhỏ: chiều ngang 107cm, chiều sâu 48m cm và tối đa là 61cm
- Các mẫu ban thờ, tủ thờ nhỏ gọn: chiều ngang 127cm hoặc 133cm, chiều sâu 61cm hoặc 67cm
- Nhà có diện tích vừa phải: chiều ngang 148cm, 153cm hoặc 167cm và chiều sâu 61cm, 67cm hoặc 69cm
- Nhà có diện tích lớn: chiều ngang 175cm hoặc 193cm và chiều sâu nên là 81cm, 87cm, 88cm hoặc 89cm
Ngoài chiều rộng, dài và sâu thì phải chọn kích thước chiều cao. Chiều cao theo quy chuẩn Lỗ Ban hiện nay là 127cm. Đây là kích thước vừa đảm bảo sự tôn nghiêm nhất định và thuận tiện cho việc bày biện lễ vật thờ cúng cũng như vệ sinh tủ.
3. Chọn màu sắc cho ban thờ gỗ
Trước khi chọn mẫu ban thờ thì nên xem xét không gian thờ cúng để lựa chọn màu sắc ban thờ phù hợp với tường nhà, trần nhà. Mục đích là để hài hòa và làm nổi bật vẻ thêm vẻ đẹp của căn nhà bạn. Không gian thờ cúng màu nâu hay màu cánh gián thì có thể chọn ban thờ màu trầm ấm.
4. Chọn chất liệu gỗ cho ban thờ
Hiện nay có các loại gỗ tốt và quý chuyên dùng đóng ban thờ gỗ như: gỗ gụ, gỗ hương, gỗ căm xe, gỗ mít… Khi chọn mua những mẫu bàn thờ gỗ bằng những chất liệu gỗ trên sẽ không phải lo về chất lượng gỗ. Vì chúng là gỗ tự nhiên nên sẽ bền, không bị cong gãy hay mối, mọt hay phai màu.
Dưới đây là những đặc điểm về các loại ban thờ bằng gỗ quý tự nhiên phổ biến để bạn tham khảo!
Ban thờ gỗ căm xe
Đây là loại gỗ chất lượng cao, cứng và chắc, được mệnh danh là đệ nhất gỗ làm đồ nội thất từ xưa đến nay. Loại gỗ này có khả năng ổn định cao, không bị biến dạng. Khi phải chịu tác dụng của ngoại lực, khả năng tồn tại bền vững với thời gian. Với những đặc tính này, gỗ căm xe được ưa chuộng trong việc chế tác ban thờ.
Ban thờ gỗ vàng tâm
Đây là loại gỗ quý, không gãy mục, mọt mối, có thể bền bỉ đến hàng trăm năm. Gỗ vàng tâm có mùi hương đặc trưng, thơm ở giác và hơi ngái ở lõi và không biến dạng. Ban thờ gỗ vàng tâm thường có màu vàng với vân gỗ tự nhiên đẹp mắt, mang cảm giác trang trọng, linh thiêng.
Vì là loại gỗ quý nên các mẫu ban thờ gỗ vàng tâm có khá cao, chỉ rẻ hơn gỗ hương một chút.
Ban thờ bằng gỗ tràm
Gỗ tràm có màu sáng, độ bóng cao, rất dẻo dai và ít bị cong vênh, tuổi cây từ 15 – 20 năm, chu vi thân cây từ 70 cm – 160 cm sẽ đảm bảo cả về chất lượng gỗ và kích thước để đóng ban thờ.
Gỗ tràm là cây được trồng công nghiệp, có giá tốt hơn so với các cây công nghiệp lấy gỗ khác nên dùng gỗ tràm làm ban thờ gỗ rất phổ biến. Đây là một lựa chọn thông minh vì ban thờ gỗ tràm có giá tốt, chất lượng gỗ tốt, lại còn phù hợp với hoạt động tâm linh của người Việt.
Ban thờ gỗ gụ
Gỗ gụ cũng là một loại gỗ quý, có màu vàng trắng, để lâu sẽ ngả thành nâu sẫm. Loại này có các đường vân gỗ thẳng tự nhiên, mịn và đẹp. Đây là ưu điểm để đóng ban thờ. Các mẫu ban thờ gỗ gụ có độ bền khá cao nhờ khả năng chống mối mọt, độ rắn chắc cũng cực tốt. Nhưng điểm trừ là gỗ có độ co nhẹ và cần được phơi hoặc sấy cưỡng bức trước khi đưa vào sản xuất.
Ban thờ bằng gỗ hương
Gỗ hương là dòng gỗ quý của Việt Nam. Gỗ hương thơm, chắc chắn, nặng và cứng, độ co ngót cực thấp, khả năng chống mọt mối cao. Ban thờ gỗ hương luôn có màu vàng đỏ, đỏ sậm và có những đường vân gỗ rất riêng. Đặc biệt gỗ hương thường có kích thước to, khi đóng ban thờ không cần phải ghép. Thời gian sử dụng ban thờ rất lâu, không bị cong vênh và rạn nứt, không phai màu.
Hiện nay ban thờ bằng gỗ hương có thể xem là có giá cao nhất so với bàn thờ cùng loại những nguyên liệu gỗ khác. Nhưng bỏ tiền ra để mua loại ban thờ này thì chất lượng khỏi bàn!
Ban thờ gỗ giáng hương
Gỗ giáng hương (hay còn gọi là hương đỏ) là loại vừa quý vừa gỗ quý hiếm. Hiện tại còn rất ít, chủ yếu là từ gốc, rễ của cây. Loại này có đường vân tuyệt đẹp, thớ gỗ mịn, gỗ đặc và chắc chắn, tom, xớ gỗ rất nhỏ. Gỗ giáng hương có mùi thơm nhẹ, không bị mối mọt. Điểm đặc biệt là theo thời gian thì màu gỗ càng nổi màu đỏ đặc trưng, vân gỗ cũng rõ nét hơn, bền bỉ và đẹp.
Ban thờ gỗ giáng hương được xem là loại cao cấp nhất trong các loại gỗ hương. Thị trường lại khan hiếm nên giá khá đắt, dao động khoảng một vài chục triệu tùy theo kích thước.
Ban thờ bằng gỗ dổi
Gỗ dổi dễ chạm khắc, có màu vàng nhạt, đường vân tự nhiên. Đặc biệt loại gỗ này ít bị co ngót, có mùi hương thơm nhẹ nhàng. Gỗ có khả năng chống mối tự nhiên không cần ngâm hóa chất nên độ bền khá cao. Gỗ dổi rất thích hợp để làm ban thờ treo vì chúng khá nhẹ.
Các mẫu thiết kế ban thờ gỗ dổi giá thành ở mức trung bình từ vài trăm đến vài triệu nên được nhiều người ưa chuộng dùng.
Ban thờ bằng gỗ mít
Gỗ mít là gỗ phổ biến có ở khắp vùng miền Việt Nam nên rất thông dụng trong chế tác ban thờ. Gỗ có màu vàng, để lâu có màu nâu sẫm đỏ đẹp rất tự nhiên. Đặc điểm của gỗ này là khá nhẹ, ít bị cong vênh và mọt mối. Gỗ mít có mùi thơm nhẹ hơi giống gỗ trầm và tuổi thọ có thể lên đến 200 năm.
Bàn thờ gỗ mít hiện nay là loại ban thờ được sử dụng thông dụng nhất, không chỉ vì chất lượng tốt mà giá cả cũng rất hợp lý. Gỗ mít có thể làm được rất nhiều loại ban thờ: ban thờ treo, tủ thờ, án thờ, kệ thờ,…
Vị trí đặt ban thờ gỗ như thế nào trong nhà?
Ban thờ phải được đặt ở những nơi trang trọng, cao ráo nhất của mỗi nhà. Tùy theo loại nhà sẽ quyết định vị trí đặt ban thờ sao cho phù hợp, hài hòa và thể hiện sự thành kính của gia đình.
1. Vị trí ban thờ gỗ dành cho chung cư
Đối với các khu chung cư, tốt nhất nên chọn góc thờ trong khoảng giữa mặt bằng các phòng. Tức là không thuộc hẳn trong một phòng nào cả. Vì chung cư hay căn hộ thường không thiết kế không gian thờ riêng nên để trang nghiêm và thành kính. Nếu nhiều người qua lại thì nên lắp đặt rèm để che chắn ban thờ.
2. Vị trí ban thờ treo tường dành cho nhà tầng
Vị trí tốt nhất để lắp đặt ban thờ là chọn phòng trên tầng cao nhất của ngôi nhà. Đây là vị trí vừa thoáng khí vừa có khoảng thuận tiện cho việc thờ cúng. Vì nếu chọn các phòng dưới, khi đi lại trên tầng cao sẽ mất đi sự tôn nghiêm và thành kính với bề trên.
3. Vị trí ban thờ cho nhà tầng trệt
Những nhà tầng trệt hoặc thiết kế theo kiểu 3 gian, 5 gian thời xưa thì đặt ban thờ ở vị trí gian chính giữa, thường là phòng khách là phù hợp nhất. Trước ban thờ thường sẽ được kê một bàn uống nước để tiếp khách. Cách bày trí này theo kiểu truyền thống, đồng thời cũng thuận tiện cho việc chăm sóc, thờ cúng ông bà tổ tiên.
Bàn thờ được đặt ở gian giữa của ngôi nhà thể hiện sự thành kính, biết ơn của gia chủ đối với ông bà tổ tiên. Bởi đây là nơi sạch sẽ nhất, ư không bị ảnh hưởng bởi ám khí của phòng bếp, phòng vệ sinh.
Cách bài trí trên ban thờ gỗ đúng tiêu chuẩn
Cách bày trí ban thờ không quá khó nhưng để đảm bảo nghi lễ truyền thống thì cần có những vật cơ bản tối thiểu và được sắp xếp như sau:
- Ngai thờ: đặt chính giữa bàn thờ sát với bức tường. Vị trí này tạo nên sự tôn nghiêm và hiếu kính của con cháu với các vị tổ tiên.
- Di ảnh: đặt tại vị trí chính giữa và sát vào tường (nếu không có ngai thờ). Quy luật xếp di ảnh là Nam Tả Nữ Hữu (nam trái, nữa phải). Nếu gia đình có nhiều thế hệ thì thế hệ trước ở trên, thế hệ sau ở dưới.
- Bát hương: đặt chính giữa bàn thờ. Nếu có 3 bát hương thì một bát hương lớn chính giữa, hai bát hương bé bằng nhau đặt hai bên. Quan trọng nhất là đặt bát hương đúng vị trí, không nên đặt quá sát tường nếu không có ngai thờ và di ảnh, sẽ gây khó khăn trong việc cúng lễ, thắp hương.
- Lọ hoa: Thông thường lọ hoa sẽ được đặt bên trái di ảnh thờ. Nếu có 2 lọ thì nên đặt hai lọ song song và đối xứng với nhau.
- Ngai, chén thờ: được đặt nằm sau bát hương.
- Mâm cúng: hay còn gọi là mâm bồng, có 3 mâm đựng lễ đặt đối diện với di ảnh thờ. Nếu có một mâm cúng thì đặt chính giữa, trước bát hương.
- Nếu có đỉnh hương hay chân đèn, gia chủ cần đặt phía sau bát hương, trước ảnh thờ.
Lời kết
Ban thờ là vật dụng mang nhiều ý nghĩa tâm linh thiêng liêng trong mỗi gia đình. Vì vậy bạn hãy cân nhắc lựa chọn cho mình mẫu ban thờ gỗ đẹp nhưng phải phù hợp và chú ý đến những tiêu chí khi chọn ban thờ. Bài viết sẽ được cập nhật liên tục trên Blog Gỗ Qúy để mang tới cho bạn đọc những trải nghiệm tốt nhất. Xin chân thành cảm ơn quý bạn đọc đã quan tâm theo dõi!
